خاندان ارژنگی از خاندان‌های پیشینه دار ایران در شهر تبریز بود که نقش مهمی در سیر تحولات نگارگری و نوگرایی در هنر مملکت ما داشت؛ چنانکه در خاطرات مرحوم استاد رسام ارژنگی» آمده، یکی از اسلاف این خاندان در دوره قاجار، از هنرمندان بزرگ تبریز در زمان عباس میرزا ولیعهد بوده است و تابلو‌هایی از جنگ ایران و روس برحسب امرعباس میرزا ساخته بود که در سال ۱۳۳۰ قمری افسران روس آن‌ها را از باغ شمال تبریز به روسیه بردند.»
باید توجه داشت که این سَلَف خاندان ارژنگی از واقعه‌ای تصویر برداشت که نطفه آگاهی جدید ایرانیان به‌دنبال این نبرد بسته شد، همچنان که سیدجواد طباطبایی در کتاب مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی» متذکر شده است: به دنبال شکست ایران در جنگ‌های ایران و روس» بود که اصلاحات و نوسازی ایران از تبریز، دارالسلطنه ولیعهد ایران، عباس میرزا، آغاز شد.» بنابراین از دیدگاه نگارنده این سطور، شاید بتوان این تابلو‌ها را، مبین نوعی تجدد هنری قلمداد کرد که حداقل از حیث موضوع، نو و جدید بود و موضوع همین تابلو‌ها یعنی جنگ‌های ایران و روس بود که ایرانیان را به تأمل درباره این نبرد واداشت و آغازی شد بر اصلاحات و نوسازی ایران؛ از قضا نقاش این تابلو‌ها هم تبریزی بود و بر این اساس، شاید بشود شهر تبریز را از پیشگامان تجدد هنری در ایران نیز دانست، همان‌طور که دکتر طباطبایی در کتاب نامبرده، از این شهر به آستانه دوران جدید» به‌عنوان مفهومی عام تعبیر کرده است.
اما ماهیت این نقاشی‌ها به یقین برای راقم معلوم نشد! شاید این تابلو‌ها همان دو نگاره مهمی باشد که امروز در موزه هرمیتاژ سنت پترزبورگ نگهداری میشود و در وبگاه موزه و در معرفی این نگاره‌ها نیز نامی از نقاش این دو تابلوی بزرگ نرفته است. جالب است که این دو تابلو، هر دو به یک سبک کشیده شده و هر دو نیز از آذربایجان به روسیه منتقل شده است. به‌هر حال هویت این تابلو‌ها بحث بیشتری می‌طلبد، اما اگر همان باشد که توسط یکی از اسلاف خاندان ارژنگی کشیده شد، بواسطه نشان دادن ارتش نوین عباس میرزا، جهازات جنگی جدید، اونیفرم سربازان و آرایش‌های نظامی نوین، موضوع مهم و جدیدی دارد.
اما یکی دیگر از هنرمندان بزرگ این خاندان، ابراهیم آقامیر»، نقاش مظفرالدین میرزا ولیعهد در تبریز، بنابر گفته همان خاطرات رسام ارژنگی شاید نخستین کسی بود که نقاشی را در تفلیس و مسکو فراگرفته بود» و زبان‌های روسی و فرانسوی را خوب می‌دانست و از متجددین زمان خود به حساب می‌آمد. فرزند بزرگ او یعنی میرمصوِر ارژنگی» نیز در روسیه و تفلیس درس هنر خوانده بود و با آمدنش به ایران موجد سبک نوینی در طراحی فرش ایرانی شد که در ادامه درباره آن بحث خواهیم کرد.
تصاویر/ پوشش مهاجران ۱۰۰ سال پیش
ارژنگی ,تابلو‌ها ,خاندان ,تبریز ,نیز ,روسیه ,بود که ,این تابلو‌ها ,ایران و ,خاندان ارژنگی ,بود و
درباره این سایت