دوره هاى تاریخ ایران تاریخچه اجمالى پادشاهان قاجاریّه
در طـول دویـسـت سال تاریخ معاصر ایران ، بویژه در زمان حكومت پادشاهان قاجاریّه تحوّلات مـهـمـّى در صحنه ى ایران رخ داده است . در این دوره كه همزمان با تحوّلات و پیشرفتهاى مـهـمّ در صـنـعـت ، عـلم و تـكـنـولوژى در اروپـاسـت ؛ ایـران بـه دلیـل كـشـت و كـشـتـار و هـرج و مـرج و ظـلم و سـتـم پـادشـاهـان از یك سو و آغاز رقابت ى قـدرتـهـاى بـزرگ اروپایى از سوى دیگر با اروپا فاصله زیادى پیدا كرد و دچار ركود در زمینه هاى مادّى و معنوى شد.
دوره هاى تاریخ ایران
بطور كلى در یك تقسیم بندى اجمالى ، تاریخ ایران را مى توان به دو دوره تقسیم كرد.
الف ـ تاریخ ایران قبل از اسلام :
ایـن دوره از زمـان ورود آریـایـیـهـا بـه ایـران شـروع شـده و تـا زمـان آخـرین پادشاه ساسانى (یـزدگـرد سوم ) ادامه مى یابد. از این تاریخ به بعد، اسلام به عنوان دین رسمى كشور، در ایـران رواج پـیـدا كـرد و بـتدریج فرهنگ و تمدن و ملّیت ایران را تحت تاءثیر خود قرار داده و جزو جدایى ناپذیر زندگى مردم ایران گردید.
ب ـ تاریخ ایران بعد از اسلام :
تاریخ ایران بعد از اسلام نیز خود به دو دوره تقسیم مى شود:
1 ـ عـهـد مـیـانـه (وسـط): ایـن دوره از زمـان سـقـوط سـاسـانـیـان در سـال 31 ه . ق / 651 م ، شـروع شده و تا پایان حكومت زندیه ادامه داشته است (1209 ه . ق / 1793 م / 1172 ه . ش ). در ایـن دوره امـویـان ، عـبـاسـیـان ، طـاهـریـان ، عـلویـان ، صفاریان ، سـامـانـیـان ، آل زیـار، آل بـویه ، غزنویان ، سلجوقیان ، اتابكان ، خوارزمشاهیان ، ایلخانیان (مغولان )، تیموریان ، صفویه ، افشاریه و زندیه هر كدام بر تمام یا بخشى از ایران حكومت كرده اند.(1) 2 ـ تـاریـخ مـعـاصـر (عـهـد مـعـاصر): این دوره از زمان به قدرت رسیدن آغا محمد خان قاجار در سال 1209 ه . ق شروع شده و تا زمان حال ادامه دارد. این دوره حكومت قاجاریّه و سلسله پهلوى را در بـر مى گیرد و در سال 1357 ه . ش با پیروزى انقلاب اسلامى ، نظام جمهورى اسلامى جایگزین حكومت موروثى پادشاهى شد.
تاریخچه اجمالى پادشاهان قاجار
هـمه مورخان ، اتفاق نظر دارند كه اصل و نسب ایل قاجار ترك بوده و به وسیله مغولان از حدود آسیاى میانه به ایران آورده شدند(2) و در ارمنستان كه در آن روز جزئى از ایران بود، سـكـونـت گـزیـدنـد. و بعدها به علت ضعف حكومت مغولان در ایران به سوریه رفته ، در آنجا سـاكـن شـدنـد، دوبـاره در زمـان حكومت تیموریان ، به وسیله امیر تیمور لنگ ، به ایران آورده شـدنـد و در حـدود آذربـایـجـان و قـفـقـاز پـراكـنـده شـده ، مـذهـب تـشـیـع را قـبـول كـردنـد. شـاه عـبـاس صـفـوى آنـهـا را بـه سـه دسـتـه تـقـسـیـم كـرد؛ دسـتـه اوّل را در مـرو، دسـتـه دوّم را در گـرجـسـتـان ، آذربـایجان و ایروان و دسته سوّم را در دو طرف رودخانه گرگان مستقر كرد.
ایـل قـاجـار از دسـتـه سـوم هستند. آنان مردمى شجاع و جنگجو بوده و از شاهان صفوى حمایت مى كردند؛ به همین دلیل شاه عباس آنها را در آن مناطق قرار داد تا ایران را از تاخت و تاز تركمنها و اُزبـكـهـا در امـان دارنـد.(3) جـهـت آشـنـایـى بـا ایـن فـصـل از تاریخ ایران مرور كوتاهى بر زندگى پادشاهان قاجار مى شود و ضمن آن مهمترین حوادث ى و اجتماعى این دوره بررسى مى گردد.
الف ـ آغا محمد خان :
آغـا مـحـمـد خـان فرزند محمد حسن خان از طایفه قاجار بود. وى در سن پنج سالگى به دستور عـادل شـاه افـشـار مـقـطـوع النسل شد. او پس از قتل پدرش به دست كریم خان زند مدت پانزده سـال به عنوان گروگان نزد وى به سر برد. وى مردى كینه توز، شجاع و جنگجو بود و در زمان پادشاهى خود توانست استقلال ى و تمامیت ارضى ایران را حفظ كند.(4) آغـا مـحـمـد خـان پس از سركوبى همه مدعیان حكومت ، به كرمان كه مردمش ، لطف على خان زند را پـنـاه داده بـودنـد، حـمـله كـرد و پـس از چـنـد مـاه مـحـاصـره ، آنـجـا را تـصـرف نـمـود و قـتـل عـام فـجـیـعـى بـه راه انـداخـت . او تـمـام مـردان كرمان راكور كرد، و لطفعلى خان را پس از دستگیرى ابتدا نابینا ساخت و بعد به قتل رساند.(5) در عـصـر پـادشـاهـى آغـا مـحـمـد خـان قـفـقـاز جـزیى از ایران بود، امّا حاكمان شهرهاى آن منطقه نافرمانى كرده ، به دولت ایران مالیات نمى پرداختند. از این رو، آغا محمد خان به آنجا حمله كـرد و بـا آنـكـه مـردم تـفـلیـس پـایـتـخـت گـرجـسـتـان بـه اسـتـقـبـال او آمـده بـودنـد، دسـتـور قـتـل عـام آنـهـا را صادر كرد و عده زیادى از مردم آنجا را به قـتـل رسـانـده ، یـا بـه اسـارت درآورد.
تصاویر/ پوشش مهاجران ۱۰۰ سال پیش
، ,دوره ,تاریخ ,حكومت ,خان ,مى ,تاریخ ایران ,را در ,محمد خان ,، به ,و در ,تاریخچه اجمالى پادشاهان
درباره این سایت